Jak zdobyć uprawnienia elektryczne? Komu i kiedy są one potrzebne?

Posiadający je fachowcy nie mają większych problemów ze znalezieniem atrakcyjnie płatnej pracy, realizowanej również w ramach własnej działalności gospodarczej. W Polsce, podobnie jak w większości krajów europejskich, rośnie zapotrzebowanie na wykwalifikowanych elektryków, co jest związane m.in. z coraz większą popularnością ogrzewania elektrycznego (np. pompy ciepła), instalacji OZE oraz trwającymi modernizacjami budynków mieszkalnych, użyteczności publicznej etc.

Nie ma zatem wątpliwości, że posiadanie uprawnień SEP jest cennym atutem na rynku pracy. Jak zdobyć uprawnienia elektryczne? Tego dowiesz się z naszego poradnika.

Zajrzyjmy do przepisów

Prawo energetyczne, a dokładnie art. 54 tego dokumentu, wskazuje jasno, że każda osoba zajmująca się eksploatacją sieci oraz urządzeń i instalacji określonych w przepisach, musi posiadać stosowne kwalifikacje zawodowe. Potwierdzeniem tego jest świadectwo kwalifikacji w zakresie eksploatacji lub dozoru urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych, które można uzyskać po zdaniu egzaminu państwowego.

To warto wiedzieć:

Świadectwo kwalifikacji i uprawnienia elektryczne to terminy jednoznaczne, używane zamiennie.

Fachowiec legitymujący się ww. świadectwem kwalifikacji potwierdza w ten sposób, że posiada wiedzę i umiejętności niezbędne do obsługi, konserwacji, przeprowadzania remontów, montażu, a także do wykonywania prac kontrolno-pomiarowych instalacji, sieci i urządzeń elektroenergetycznych.

Kiedy niezbędne jest posiadanie uprawnień elektrycznych?

Tutaj znów musimy zajrzeć do aktów prawnych, a dokładnie do rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z 1 lipca 2022 roku. Rozporządzenie określa szczegółowe zasady stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci.

Obowiązek posiadania stosownych uprawnień elektrycznych (świadectwa kwalifikacji) zachodzi w przypadku obsługi:

• Urządzeń prądotwórczych przyłączonych do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej energii elektrycznej (bez względu na wysokość napięcia znamionowego);
• Urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych o napięciu nie wyższym niż 1 kV, powyżej 1 kV i nie wyższym niż 30 kV, powyżej 30 kV, ale nie wyższym niż 110 kV oraz powyżej 110 kV (decyduje grupa posiadanych uprawnień SEP);
• Zespołów prądotwórczych o mocy powyżej 50 kW;
• Urządzeń elektrotermicznych;
• Urządzeń do elektrolizy;
• Sieci elektrycznego oświetlenia ulicznego;
• Elektrycznych sieci trakcyjnych;
• Urządzeń elektrycznych w wykonaniu przeciwwybuchowym;
• Urządzeń przeznaczonych do magazynowania energii elektrycznej i wprowadzania jej do sieci o mocy powyżej 10 kW;
• Aparatury kontrolno-pomiarowej oraz urządzeń i instalacji automatycznej regulacji (oraz ich sterowania i zabezpieczeń);
• Urządzeń techniki wojskowej lub uzbrojenia;
• Urządzeń ratowniczo-gaśniczych;
• Urządzeń ochrony granic;

To warto wiedzieć:

Uprawnienia SEP nie są konieczne w przypadku obsługi i instalacji urządzeń o napięciu nie wyższym niż 1 kV i mocy znamionowej nie wyższej niż 20 kW.

Rodzaje uprawnień elektrycznych

Uprawnienia elektryczne w grupie G1 (urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające energię elektryczną do 1 kV) uzyskuje się dla dwóch stanowisk, czyli:

• E (eksploatacja instalacji, sieci oraz urządzeń elektroenergetycznych i gazowych) – osoba posiadająca świadectwo kwalifikacji dla tego stanowiska może odpowiadać za obsługę, konserwację, remonty czy montaż ww.
• D (dozór instalacji, sieci oraz urządzeń elektroenergetycznych i gazowych, w tym wykonywanie prac kontrolno-pomiarowych) – posiadając uprawnienia elektryczne dla tego stanowiska można m.in. dokonywać pomiarów elektrycznych, nadzorować prace fachowców posiadających świadectwo kwalifikacji E, zatwierdzać protokoły z pomiarów elektrycznych oraz potwierdzać zgodność prac z projektem instalacji elektrycznej.

Kto może zdobyć uprawnienia elektryczne?

Uprawnienia SEP w grupie G1 (praca przy prądzie do 1 kV – są wystarczające do realizowania większości robót elektroinstalacyjnych w Polsce) może uzyskać osoba pełnoletnia, który posiada fachową wiedzę z zakresu specjalizacji obejmowanej przez dane świadectwo kwalifikacji.

Wiedza ta musi być oczywiście odpowiednio udokumentowana – na przykład poprzez świadectwo ukończenia stosownego kursu SEP. Aby wziąć udział w takim kursie nie trzeba mieć wykształcenia kierunkowego czy doświadczenia w pracy na stanowiskach związanych z prądem.

Co ważne, w kursach SEP biorą udział również fachowcy, którzy posiadają kwalifikacje zawodowe z tytułu np. ukończenia szkoły kierunkowej. Z ich punktu widzenia kurs jest doskonałym sposobem na usystematyzowanie wiedzy, przypomnienie sobie pewnych zagadnień i zdobycie nowych informacji w ramach obecnie obowiązujących przepisów.

Kurs SEP – ważny krok do zdobycia uprawnień elektrycznych

Kursy na uprawnienia elektryczne są najłatwiejszą, najwygodniejszą i najszybszą formą zdobycia/usystematyzowania wiedzy niezbędnej do zdania egzaminu i tym samym uzyskania pożądanej kwalifikacji zawodowej. Szkolenie można ukończyć nawet w ciągu jednego dnia, a kursy SEP w grupie G1 są organizowane w trybie ciągłym w całej Polsce.

Kurs dzieli się na dwie części, czyli wykładową (teoria) i warsztatową (praktyka). Prowadzą go wykwalifikowani szkoleniowcy – w przypadku naszych kursów SEP są to członkowie Stowarzyszenia Elektroenergetyków Polskich, co gwarantuje wysoki poziom merytoryczny i tym samym bardzo dobre przygotowanie do egzaminu.

Sprawdź terminarz kursów SEP w Twoim regionie.

Egzamin państwowy na uprawnienia elektryczne

Po ukończeniu kursu SEP przystępuje się do egzaminu państwowego przez komisją kwalifikacyjną powołaną przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Udział w egzaminie jest odpłatny – koszt wynosi 10% minimalnego wynagrodzenia za pracę (od 1 lipca 2023 roku wynosi ono 3600 zł, a więc opłata za przystąpienie do egzaminu to 360 zł).

Uzyskanie świadectwa kwalifikacji

Po zdaniu egzaminu na uprawnienia elektryczne otrzymuje się stosowne świadectwo – ma ono formę książeczki, w której znajdują się szczegółowe informacje na temat uzyskanych kwalifikacji (rodzaj uprawnień, stanowisko oraz zakres uzyskanych uprawnień zawodowych).

Świadectwo kwalifikacji potwierdzającej posiadanie uprawnień SEP jest bardzo cennym dokumentem, który w praktyce otwiera drzwi do wielu zakładów pracy (w Polsce i zagranicą – świadectwo jest honorowane w UE, w Szwajcarii i krajach EOG) lub nawet do założenia własnej działalności w branży elektroinstalacyjnej/elektromonterskiej.

Dodajmy również, że raz zdobyte uprawnienia elektryczne nie są bezterminowe. Oznacza to, że należy je odnawiać co 5 lat.